Wat is CPTSS?

De term PTSS heb je misschien wel eens voorbij zien komen. Maar ken je de term CPTSS ook?

Wat is een complexe posttraumatische stressstoornis (CPTSS)?

CPTSS staat voor complexe posttraumatische stressstoornis. Je kan dit krijgen na langdurige en herhalende nare ervaringen, zoals kindermishandeling, verwaarlozing of gevangenschap. Het zijn ervaringen die vaak zijn begonnen op het moment dat je nog jong was en waaruit het moeilijk was om te ontsnappen.

Waarom is het zo complex?

Omdat het trauma waar iemand last van heeft, vaak in de kindertijd plaatsvond, heeft het de ontwikkeling van de hersenen en het zenuwstelsel beïnvloed. Een kind dat langdurig in een onveilige omgeving leeft, leert voortdurend alert te zijn op gevaar. Dit kan leiden tot een overactief stresssysteem, waardoor je in het dagelijks leven veel sneller reageert op 'gevaar' (ook als dat er niet is) en moeilijker tot rust komt.

Wat is het verschil tussen PTSS en CPTSS?

Bij een posttraumatische stressstoornis (PTSS) gaat het om de schok van één heftige gebeurtenis. Mensen met PTSS kunnen dan last krijgen van herbelevingen (het trauma steeds opnieuw beleven in hun hoofd), nachtmerries, en proberen alles te vermijden wat hen aan het trauma doet denken.

CPTSS is dieper en complexer. Omdat het trauma langer duurde, kan het invloed hebben op je relaties met anderen, je zelfbeeld en hoe je omgaat met emoties. Dat komt allemaal bovenop de klachten die bij PTSS horen.

Hoe herken je CPTSS?

Mensen met CPTSS kunnen de volgende klachten hebben:

• Herbelevingen en vermijding: Net als bij PTSS kunnen herbelevingen en vermijding ook voorkomen bij CPTSS, maar vaak zijn ze gekoppeld aan heel veel verschillende triggers, omdat het trauma zo diep in je zit.
• Dissociëren: Hierbij voel je je soms 'losgekoppeld' van jezelf of van de wereld om je heen. Het kan voelen alsof je droomt, of alsof dingen niet echt zijn. Dit is een manier van je hersenen om met de overweldigende stress om te gaan.
• Problemen met relaties: Het opbouwen en onderhouden van gezonde relaties is vaak een uitdaging. Je kunt moeite hebben met vertrouwen, je snel afgewezen voelen, of juist heel afhankelijk zijn van anderen. Soms trek je mensen aan die niet goed voor je zijn.
• Problemen met emoties: Het kan heel moeilijk zijn om je gevoelens te begrijpen, te uiten of te beheersen. Je kunt je snel overweldigd voelen, last hebben van woede-uitbarstingen, of juist helemaal geen gevoelens hebben.
• Negatief zelfbeeld: Je kunt het gevoel hebben dat je niets waard bent, dat alles jouw schuld is, of dat je op de een of andere manier 'kapot' bent. Schaamte- en schuldgevoelens zijn vaak erg aanwezig.
• Fysieke klachten: Stress kan zich ook uiten in je lichaam. Denk aan klachten zoals vermoeidheid, hoofdpijn, spijsverteringsproblemen of chronische pijn (dit is pijn die je langer hebt dan drie maanden).

Kan je herstellen van CPTSS?

Het goede nieuws is dat herstel van CPTSS zeker mogelijk is, al is het een lang proces dat veel geduld en moed vraagt. Bij een behandeling richt je je op het verbeteren van je zelfbeeld, hoe je beter leert omgaan met intense emoties en hoe je omgaat met dissociaties. Als je dit allemaal achter de rug hebt kan je ook aan de slag met het trauma zelf, dat kan door een traumaverwerkingstherapie zoals EMDR.

Wat kan je doen als je (denkt dat je) CPTSS hebt?

Als je je herkent in de symptomen van CPTSS, is het heel belangrijk om professionele hulp te zoeken. Je huisarts kan je doorverwijzen naar een therapeut. De therapeut kan je helpen om de juiste diagnose te stellen en een behandelplan op maat te maken. Weet dat je het niet alleen hoeft te doen.