Gegeneraliseerde angststoornis

Bij een gegeneraliseerde angststoornis (ook wel piekerstoornis genoemd) voel je continu angst over alledaagse dingen. Wat zijn de symptomen? Wat zijn mogelijke oorzaken? Welke tips zijn er voor hoe je ermee omgaat? En is een gegeneraliseerde angststoornis te behandelen?

Wat is een gegeneraliseerde angststoornis?

Een gegeneraliseerde angststoornis is een angststoornis waarbij je continu angstig en gespannen bent over alledaagse dingen. In de volksmond noemen we het ook wel een piekerstoornis. Het verschil met andere angststoornissen is dat de angstgevoelens niet getriggerd worden door een bepaalde situatie. Qua symptomen is een gegeneraliseerde angststoornis vergelijkbaar met een depressie. Maar dan inclusief angstklachten zoals transpireren, hartkloppingen, aanhoudend gepieker en spierspanning. Deze angststoornis treft 8% van de Nederlanders en komt voornamelijk op latere leeftijd voor, meestal begint het tussen de 50 en 60 jaar. Ook komt het vaker bij vrouwen voor dan bij mannen.

Het gaat vaak om gepieker over dingen waar we ons allemaal weleens zorgen om maken. Zoals over de veiligheid van een dierbare: komt hij/zij wel veilig thuis? Of over je werkprestaties: is de klant/werkgever wel tevreden genoeg? Heb je een gegeneraliseerde angststoornis, dan ervaar je deze (onterechte) zorgen non-stop. Je kan hierdoor mentaal en fysiek ‘op’ raken. En bijvoorbeeld een gebrek aan structuur ervaren doordat je slechter slaapt. Een gegeneraliseerde angststoornis heeft dus meestal veel impact op het dagelijks leven.

Gegeneraliseerde angststoornis | Symptomen

Er zijn verschillende kenmerken waar je een gegeneraliseerde angststoornis aan herkent, waaronder:

• constant angstig zijn;
• niet kunnen stoppen met piekeren;
• aanhoudende spanning of onrust;
• nare voorgevoelens;
• een droge keel;
• darmklachten;
• hartkloppingen;
• zweten;
• snel geïrriteerd zijn;
• prikkelbaar zijn;
• slecht slapen;
• concentratieproblemen;
• snel vermoeid zijn, en/of
• spierspanning.

Er bestaan geen zelftests die gericht zijn op het ontdekken van een gegeneraliseerde angststoornis. Wel zijn er verschillende tests waarmee je kunt achterhalen of je wellicht een angststoornis (in het algemeen) hebt. Deze worden aangeboden door PsyQ, Lentis en Eleos.

Gegeneraliseerde angststoornis | Oorzaak

Van een gegeneraliseerde angststoornis kan niet altijd met zekerheid worden gezegd wanneer en hoe deze precies is ontstaan. Wel zijn er verschillende mogelijke factoren van invloed op de ontwikkeling ervan. Zo kan het zijn dat je er aanleg voor hebt doordat angststoornissen in je familie vaker voorkomen, of doordat je bent opgevoed door overbezorgde ouders. Maar de piekerstoornis kan ook zijn ontstaan door heftige (traumatische) gebeurtenissen. Denk aan aanhoudende pesterijen, een overlijden van een dierbare of een andere plotselinge gebeurtenis zoals een ontslag of echtscheiding.

Ervaringen en voorbeelden piekerstoornis

Als voorbeeld van een piekerstoornis volgt een stukje van een blogpost van Proud2Bme, waarin wordt uitgelegd hoe de gedachtegang van iemand met deze angststoornis kan verlopen:

Ik weet nog dat ik in die tijd een spin in mijn nieuwe huis zag lopen en dacht: normaal vind ik spinnen niet eng, maar voor deze moet ik maar uitkijken. Hij zit in mijn nieuwe huis en misschien is hij wel giftig. O nee, in Nederland heb je geen giftige spinnen. Maar wat nou als de vorige bewoner uit het buitenland kwam en per ongeluk deze spinnen heeft meegenomen in zijn koffer en ze een plaag zijn in Nederland, zonder dat iemand er nog van weet? Dan ben ik straks het eerste slachtoffer. En trouwens, waar is mijn vader? Ik hoor hem niet, gaat het wel goed met hem? Straks ligt hij ergens dood. Je weet het niet. Ik ga nu kijken. O nee, wacht, die spin moet in een glas want straks vermoordt die me.

Een ander voorbeeld is het verhaal van Margaret Beumkes. Zij vertelt in onderstaand filmpje van Stichting To-Mpower over de impact van haar gegeneraliseerde angststoornis, die tot chronische vermoeidheid heeft geleid:

Als er kinderen in het spel zijn

Heb je kinderen? Dan is het goed je te realiseren dat zij jouw angst(en) onbewust kunnen overnemen. Deze kans kun je o.a. verkleinen door jouw angstreacties waar mogelijk uit hun zicht te houden. En door jouw kind(eren) zo min mogelijk te betrekken bij jouw piekergedachten. Met iets oudere kinderen kun je jouw angststoornis bespreekbaar maken, zodat wordt begrepen waar jouw reacties vandaan komen. Het is hierbij goed om extra te benadrukken dat het om buitensporige angstreacties gaat. En dat er in wezen geen echt gevaar dreigt.

De kans dat jij je angsten op je kind(eren) overdraagt moet geen extra angstgevoel veroorzaken. Vind je het lastig te bepalen hoe je hiermee omgaat? Bespreek de situatie dan met een dierbare en/of zoek professionele hulp.