Hoe zorg ik dat ik mijn trauma niet op mijn kinderen overdraag?
Wat mij is overkomen, mag geen effect op mijn kinderen hebben. Voor veel ouders met een trauma is dit lastig. Ben ik niet te beschermend naar mijn kinderen? Mogen ze mijn tranen zien? Reageer ik te heftig? Als je je dit als ouder afvraagt, ben je gevoelig voor wat je kind nodig heeft. En dat is goed, vertelt Belgisch kinder- en jeugdpsychiater Em. Prof. dr. Peter Adriaenssens, lezing ‘Van Trauma naar litteken’.
David (3 jaar) let voortdurend op zijn moeder. Wanneer zijn moeder begint te huilen brengt hij haar gelijk een zakdoek. Het is een voorbeeld uit het onderzoek van ARQ Centrum '45 naar het effect van trauma's bij asielzoeker- en vluchtelingouders op hun jonge kinderen. Uit dit onderzoek blijkt dat kinderen vaak last hebben van traumatische ervaringen van ouders. Dit blijkt ook uit andere onderzoeken, kinderen van ouders met een trauma zijn meestal angstiger, somberder, ze ontwikkelen zich moeilijker en/of kunnen zich moeilijk hechten. Deze problemen ontstaan vaak als de ouders de kinderen niet voldoende veiligheid geven en niet gevoelig zijn voor wat een kind nodig heeft.
Onverwerkt trauma
Vaak krijgen ouders last van een trauma uit hun jeugd dat ze nog niet hebben verwerkt. Dit heeft negatieve gevolgen voor de kinderen. Mirjam (4 jaar) fluistert en loopt op haar tenen. Ze is gewend om heel stil te moeten zijn, anders schrikt haar vader en wordt hij boos en verdrietig. Omdat hij als kind opgroeide met een gewelddadige vader kan hij niet tegen harde geluid. Tijdens de ruzies binnen het gezin, was er veel geschreeuw en gegil, daarom kan hij hier nog steeds niet tegen. Het doet hem denken aan de traumatische tijd. Hij vindt het moeilijk om hier over te praten met Mirjam en daardoor is het lastig om met haar om te gaan.
Spook in het gezin
Peter Adriaenssens: ‘’Het trauma van de ouders heeft altijd invloed op hoe ze hun kind opvoeden. Ze zijn bijvoorbeeld vaker heel bezorgd over hun kind, of ze geven hun eigen trauma door zonder dat ze dat willen. Er is een groter risico op negatieve invloed op de kinderen als de ouders hun trauma niet verwerkt hebben. Dan ontstaat er een spook binnen het gezin. Als het kind dat niet luistert of een ouder uitscheldt, kan dat een oude traumatische herinnering oproepen, met een risico op geweld naar de kinderen. Als ouders hulp hebben gehad bij het verwerken van hun trauma dan kunnen ze dit voorkomen. Goed in contact staan met het verleden biedt bescherming voor de toekomst.’’
Herken de gevolgen van trauma binnen je gezin
Elk trauma laat sporen na, soms merk je bijna niets van klachtenen heb je alleen last van vage geestelijke klachten. En soms heb je klachten die tóch van negatieve invloed kunnen zijn op de relaties met je gezin en/of partner. Herken de gevolgen van trauma in je eigen gezin. Los het niet alleen op, maar zoek hulp. Hoe groot of klein je trauma ook is. Als je zeker wil weten dat je kinderen er geen last van hebben, moet je er mee aan de slag. Je kan hiervoor psychotherapie of EMDR therapie volgen, of zoek contact met lotgenoten. Dat kan bijvoorbeeld bij de Academie voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid.
Lees verder
Vertel ons wat je vindt van deze website