Fraude: betekenis, vormen en voorbeelden

De babbeltruc is een methode die oplichters gebruiken om mensen te misleiden en hun woning binnen te komen. De oplichter doet zich voor als iemand anders, zoals een loodgieter, glazenwasser, koerier of meterkastopnemer. Ze verzinnen een smoes of verhaal om binnen te komen. Eenmaal binnen, proberen ze geld, sieraden of andere waardevolle spullen te stelen. 

Belastingfraude wordt ook wel ‘belastingontduiking’ genoemd. Iemand die belastingfraude pleegt, betaalt minder of geen belasting. Bijvoorbeeld door de belastingaangifte verkeerd in te vullen. De Staat loopt elk jaar miljarden euro’s mis door belastingfraude, waardoor er bijvoorbeeld minder geld kan gaan naar het onderwijs.

Lees meer over de aanpak van en meldpunten voor belastingfraude op de website van de Rijksoverheid.

Boilerroomfraude (ook wel bekend als beleggingsfraude) is een vorm van fraude waarbij een oplichter je probeert te verleiden of over te halen om te investeren in een ‘veelbelovend project’. In het begin is dit vaak een klein bedrag, maar daarna vraagt de oplichter je om steeds hogere bedragen. Het zogenaamde project blijkt uiteindelijk helemaal niet te bestaan, daardoor ben jij vervolgens je geld kwijt.

Als jij telkens online wordt lastiggevallen door deze persoon, dan noemen we dat cyberstalking. Dit gebeurt vaak via sociale media, e-mail, Whatsapp of andere online platforms. Diegene die jou lastigvalt wil zoveel mogelijk over jou te weten komen.

Bij datingfraude ontmoet je iemand via bijvoorbeeld social media, een datingsite, website, online chatroom of online spel. De oplichter doet zich voor als een leuk persoon en misbruikt daarbij vaak de naam en foto’s van iemand anders. Hij of zij bouwt een band met je op, soms maandenlang. Maar je nieuwe liefde bestaat niet echt: de oplichter is uiteindelijk alleen maar uit op je geld.

Lees meer over datingfraude en hoe je het kunt herkennen.

Iemand die diplomafraude pleegt, zegt een titel of diploma te hebben terwijl dit niet zo is. Bijvoorbeeld om voor een baan te worden aangenomen. Dit kan in een gesprek worden verteld, maar soms maakt iemand ook een nep diploma.

Cv-fraude lijkt hierop. Daarbij wordt gelogen op het CV dat bij een sollicitatie wordt meegestuurd. Er wordt dan bijvoorbeeld gelogen over de leeftijd, diploma’s of ervaring in het werk.

Bij examenfraude gebruikt een leerling bijvoorbeeld een spiekbriefje tijdens het afleggen van een examen. Of een leerling laat het examen bijvoorbeeld doen door iemand die op hem of haar lijkt. Dit gebeurt vaakuitonzekerheid, of door een slechte voorbereiding op het examen.

Ook leraren en leraressen plegen weleens examenfraude, door leerlingen te laten slagen die eigenlijk zouden zijn gezakt. Dit doen ze bijvoorbeeld om een hoger gemiddelde van geslaagde leerlingen te krijgen. Om deze vorm van fraude te voorkomen, worden examens vaak ook gecontroleerd door een leraar of lerares van buiten school.

Hacken is het binnendringen van iemand anders zijn computer. Als dit zonder toestemming van de eigenaar gebeurt is het strafbaar. Het doel van de hacker is het overnemen van een computer en hierdoor gegevens te stelen en/of de computer onbruikbaar te maken.

Bij identiteitsfraude doet iemand alsof hij of zij iemand anders is. En gebruikt daarbij ook de naam van deze persoon. Bijvoorbeeld met een gestolen rijbewijs of een kopie van een paspoort.

Voor deze vorm van fraude is er een speciaal meldpunt: het Centraal Meldpunt Identiteitsfraude (CMI). Op de website van de Rijksoverheid lees je meer over het meldpunt voor identiteitsfraude.

Malware is een verzamelnaam voor schadelijke software die computersystemen, netwerken en mobiele apparaten kan ‘infecteren’. Het doel van malware is om jouw software of apparaten te beschadigen en/of om gevoelige informatie te stelen. Dit doen criminelen door de controle van jouw apparaat over te nemen, hierdoor kan het apparaat niet meer normaal functioneren.

Heb je nog steeds niets gehoord van de verkoper en weet je zeker dat diegene niet op vakantie is of jouw pakket bij een PostNL punt ligt. Dan kan je ervan uit gaan dat de verkoper jou heeft opgelicht. Het gaat dan om Marktplaats fraude.

Phishing is een vorm van internetfraude die veel voorkomt, en oplichters worden er steeds beter in. Phishing betekent letterlijk ‘hengelen’. Het wordt zo genoemd omdat oplichters hengelen naar je persoonlijke gegevens. Dit doen ze meestal door eene-mail te sturen vanuit bijvoorbeeld de bank of een andere betrouwbare organisatie.

Er staat bijvoorbeeld dat je rekening is geblokkeerd, of dat je gegevens gecontroleerd moeten worden na een update. Via een link vragen ze om je persoonlijke gegevens. Daarmee kunnen de oplichters zelf geld van je rekening afschrijven.

Het advies is: nooit zomaar klikken op een link in een e-mail. Betrouwbare bedrijven zoals je bank zullen nooit om je persoonlijke gegevens vragen via een e-mail.

Lees meer over hoe je veilig het internet kunt gebruiken op de website veiliginternetten.nl. Deze website is onder andere door het ministerie van Justitie en Veiligheid opgezet. En geeft onder andere tips bij phishing.

Quishing is een samenvoeging van de woorden QR-code en phishing, net als bij phishing ontvang je een neppe mail. Dit keer staat er alleen geen link in, maar een QR-code waarvan de crimineel wil dat jij die scant. Deze QR-code leidt je naar een website waar je je gegevens moet invoeren of waarmee je allemaal gevaarlijke software downloadt op je apparaat.

Ransomware is een programma dat ervoor zorgt dat je geen toegang meer hebt tot je computer, telefoon of digitale bestanden. Je krijgt een melding dat je pas weer toegang hebt, nadat je losgeld betaalt.

Het is altijd beter om niet te betalen, omdat je geen garantie hebt dat je hierna wel weer toegang hebt.

Op een speciale website van de politie lees je meer over ransomware en wat je ertegen kunt doen. En op de website veiliginternetten.nl vind je een uitlegvideo over ransomware en hoe je je ertegen kunt beschermen. Deze website is onder andere opgezet door het ministerie van Justitie en Veiligheid.

Skimmen is een vorm van fraude waarbij criminelen gegevens kopiëren van je betaalkaarten. Ze gebruiken deze gegevens zodat ze met jouw kaart betalingen kunnen doen. Skimmen gebeurt op verschillende manieren, zoals het installeren van apparaten op geldautomaten of pinapparaten. Soms hangen criminelen zelfs verborgen camera’s op bij betaalautomaten, hiermee kunnen ze zien welke pincode jij intoetst.

Criminelen doen zich voor als een betrouwbaar persoon, zoals een bankmedewerker. Op deze manier winnen ze het vertrouwen van iemand om zo gegevens te stelen.

Sommige oplichters proberen geld van je te stelen door neppe facturen te sturen. Hierin wordt een betaling gevraagd voor producten of diensten die je nooit hebt gekocht. Ze hopen dat je dit toch betaalt. Bijvoorbeeld omdat je veel verschillende facturen ontvangt, en aan je eigen geheugen kunt gaan twijfelen.

Het kan bijvoorbeeld ook gaan om een ‘jaarlijkse bijdrage’, ook als een bedrijf hier nooit om zou vragen. Zo kan een oplichter doen alsof de factuur door de Kamer van Koophandel is gestuurd. Oplichters gaan er bij spookfacturen vaak van uit dat kleine bedragen minder snel zullen opvallen of worden gecontroleerd. Het gaat dan ook meestal om bedragen tussen de €10 en €250.

Stel je voor dat iemand precies dezelfde stem heeft als die jij hebt, maar jij zegt die woorden niet. Dan heb je te maken met voice cloning. Het is een slimme truc om iemands stem na te maken, dit gebeurt met behulp van computers en slimme software, zoals ai, die je stemgeluid namaken.

Fraude via WhatsApp is ook een vorm van oplichting die veel voorkomt. WhatsApp-fraude wordt ook wel ‘vriend-in-nood-fraude’ of ‘hulpvraag-fraude’ genoemd.

Bij WhatsApp-fraude doen oplichters alsof ze een bekende van je zijn, zoals een goede vriend of familielid. Ze doen alsof ze in nood zijn en geld nodig hebben. En vragen je zo snel mogelijk geld over te maken via een betaalverzoek, meestal in de vorm van een Tikkie.

Het advies is: zo’n verzoek nooit zomaar betalen, maar altijd eerst checken door te bellen met deze bekende.

Lees meer over WhatsApp-fraude, hoe het eruitziet en wat je kunt doen om je geld terug te krijgen. Of lees hoe je fraude via een Tikkie kunt herkennen.