Wat is Ponzifraude?

Ponzifraude — ook wel een Ponzi-scheme — is een vorm van beleggingsfraude waarbij deelnemers beloofd wordt dat ze snel en veilig veel geld kunnen verdienen. Hun geld wordt alleen niet geïnvesteerd, maar wordt gebruikt om andere investeerders mee uit te betalen. Hieronder lees je meer over hoe ponzifraude werkt, hoe je het herkent en wat het verschil is met een piramidespel.

Hoe werkt ponzifraude?

Bij ponzifraude lijkt een investering een goede keuze omdat het wordt gepresenteerd als heel winstgevend. In werkelijkheid is er geen echt bedrijf of product waar je in investeert.

Ponzifraude werkt als volgt:

• Nieuwe investeerders: de oplichter trekt investeerders aan met mooie praatjes.
• Schijnwinst: het geld van deze nieuwe deelnemers wordt direct gebruikt om "winst" uit te keren aan eerdere investeerders.
• Vertrouwen wekken: door de zogenaamde winst lijkt het succesvol, wat weer nieuwe mensen lokt.
• Instorten: de fraude stort in zodra er niet genoeg nieuwe investeerders meer bij komen of als te veel mensen tegelijk hun geld terugeisen.

Waarom worden mensen slachtoffer van ponzifraude?

Oplichters weten mensen vaak te manipuleren door op de juiste manier op hen in te spelen. De belangrijkste redenen dat mensen de oplichters geloven zijn:

• Hoop: de belofte van "snel rijk worden" zonder veel moeite is heel verleidelijk, zeker als de spaarrente laag is of de inflatie hoog.
• Sociale bewijskracht: als andere mensen vertellen dat zij al winst hebben gemaakt, verdwijnt het wantrouwen. "Als zij het doen en het werkt, zal het wel veilig zijn."
• Exclusiviteit: oplichters doen vaak alsof het een "unieke kans" is voor een selecte groep. Dit geeft mensen het gevoel dat alleen zij deze kans krijgen.
• De eerste uitbetalingen: omdat de eerste deelnemers daadwerkelijk geld ontvangen (betaald door anderen), ontstaat er een vals gevoel van bewijs dat het systeem werkt.

Signalen dat je te maken hebt met ponzifraude

Je kunt ponzifraude herkennen aan de volgende signalen:

• Te mooi om waar te zijn: je krijgt de belofte van een extreem hoog rendement met bijna geen risico. In de echte wereld gaan hoge winsten altijd samen met hoge risico’s, daarom is dit te mooi om waar te zijn en waarschijnlijk (ponzi)fraude.
• Vage uitleg: de strategie achter de winst is ingewikkeld of "geheim". De oplichter wil niet precies vertellen hoe het geld wordt verdiend.
• Druk om anderen te werven: je krijgt bonussen als je vrienden of familie overhaalt om ook mee te doen.
• Problemen met uitbetalen: het is lastig om je geld terug te krijgen, vaak moedigt de oplichter je aan om opnieuw geld te investeren.

Ben jij bang dat je te maken hebt met ponzifraude? Doe direct aangifte van oplichting bij de politie via de website of door te bellen naar 0900-8844.

Wat is het verschil tussen een piramidespel en Ponzifraude?

Hoewel beide vormen van fraude op elkaar lijken, is er een belangrijk verschil in hoe je geld "verdient":

• Piramidespel: bij deze vorm van fraude moet je zelf actief nieuwe mensen werven. Jouw winst hangt direct af van het aantal mensen dat jij (en de mensen onder jou) binnenhalen. De focus ligt op groeien door nieuwe leden.
• Ponzifraude: bij ponzifraude hoef je zelf niets te doen. De oplichter vertelt dat jouw geld wordt belegd door experts. In werkelijkheid word je betaald met de inleg van anderen, zonder dat je weet dat er geen echte investering is.

Beide systemen storten in als er geen nieuwe inleg meer is.