Online seksueel misbruik: betekenis, vormen en voorbeelden

Eén op de vijf jongeren heeft weleens een naaktfoto of naaktfilmpje van zichzelf gestuurd. Dit noemen we sexting en hier is helemaal niets mis mee. Totdat hier misbruik van wordt gemaakt. Dan hebben we het over sexting-misbruik, een vorm van online seksueel misbruik.

Er zijn verschillende vormen van online seksueel misbruik. Door deze verschillende vormen, is de betekenis van online seksueel misbruik niet in één woord te vangen. Op deze pagina worden daarom de verschillende vormen van online seksueel misbruik met duidelijke voorbeelden uitgelegd.

Wat valt onder online seksueel misbruik?

Je wordt online seksueel misbruikt als:

• iemand via het internet contact met je zoekt, met als doel om je online of offline seksueel te misbruiken;
• iemand je overhaalt om een sexy foto/video van jezelf te sturen, terwijl je dit eigenlijk niet wilt;
• iemand zonder jouw toestemming een sexy foto/video van je doorstuurt of online zet;
• iemand dreigt om een sexy foto/video van jou online te delen en jou zo dwingt om iets te doen, of als
• iemand online zegt dat jij te zien bent op een sexy foto of video (ook als dit niet zo is). Hierbij kan ook je naam, adres en bijvoorbeeld telefoonnummer worden gedeeld.

Online seksueel misbruik komt veel voor in combinatie met shamen en blamen, ook wel slutshaming of victim blaming genoemd. Mensen zeggen dan bijvoorbeeld dat het je eigen schuld is dat een sexy foto of video online gedeeld is. En dat je je hiervoor zou moeten schamen.

Online seksueel misbruik is nooit je eigen schuld. Het kan iedereen worden aangedaan en je staat er niet alleen voor. Lees meer over online seksueel misbruik en wat je kunt doen als je ermee te maken hebt. Of ontdek op onze website WTFFF!? de verhalen van jongeren die online seksueel misbruik meemaakten.

Wat is sexting-misbruik?

Bij sexting-misbruik wordt een sexy foto of video van jou zonder jouw toestemming online gedeeld, via internet of een app.

Een foto of video die online staat, is vaak heel moeilijk van het internet te verwijderen. De foto/video staat vaak snel op meerdere plekken online en kan jaren later ineens weer ergens te zien zijn. Sexting-misbruik kan grote gevolgen hebben voor wie het wordt aangedaan. Direct na het sexting-misbruik, maar ook later nog.

Een voorbeeld van sexting-misbruik:

Je stuurt in vertrouwen een naaktfoto of naaktfilmpje naar je vriendje. Zonder het jou te vragen, deelt hij het met zijn vrienden via WhatsApp. Op hun beurt sturen deze vrienden het weer door aan hun vrienden.

Ook Jantine Jongebloed kreeg te maken met sexting-misbruik, ze was toen 16 jaar. Ongevraagd werd haar naaktfoto online gedeeld en deze ging al heel snel de hele school rond. Ze schreef het boek ‘Wie zette mijn naaktfoto’s online?’ Op onze website (Fonds Slachtofferhulp) lees je haar hele verhaal.

Het verschil tussen sexting-misbruik en sexting

Belangrijk om te weten: sexting-misbruik is iets heel anders dan gewoon ‘sexting’. Sexting betekent het delen van een sexy foto of video van jezelf, omdat jij dit zelf wilt. Met sexting zelf is helemaal niets mis: het is een normale vorm van experimenteren met seksueel contact. Het verschil tussen sexting en sexting-misbruik, is dat bij sexting-misbruik het delen van het beeld zonder jouw toestemming gebeurt.

Het zonder toestemming delen van een naaktfoto of naaktfilmpje dat in vertrouwen gestuurd is, is nooit oké. Het is belangrijk dat we in reactie op sexting-misbruik niet het slachtoffer de schuld geven. Bijvoorbeeld door te zeggen dat hij of zij de foto zelf niet had moeten maken of sturen. Lees meer over victim blaming of lees meer over sexting.

Wat is sextortion?

Dreigt iemand jouw sexy foto of video online te delen, als je niet doet wat hij of zij vraagt? Dan heb je te maken met sextortion. Vaak is de dader uit op geld. Iemand kan bijvoorbeeld dreigen de foto naar je ouders of baas te sturen, als je geen geld overmaakt.

Een voorbeeld van sextortion is het verhaal van Myriam (haar hele verhaal lees je op onze website WTFFF!?). Via Instagram leerde ze een leuke jongen kennen en ze werd verliefd. Hij verkocht de naaktfoto’s die ze hem in vertrouwen had gestuurd, aan zijn vrienden. En dreigde dat als ze niet meer foto’s stuurde, hij de foto’s online en met haar familie zou delen.

Een belangrijke tip bij sextortion is om er niet in mee te gaan. Je weet namelijk nooit zeker of je foto of video niet toch gedeeld wordt. Lees meer over wat je kunt doen als je met sextortion te maken hebt.

Wat is exposen?

Exposen is het zonder toestemming online delen van je naaktfoto of naaktfilmpje, samen met je persoonlijke gegevens. Denk aan je naam, telefoonnummer en/of adres. Of samen met een roddel over jou.

Iemand doet dit meestal om je goede naam te beschadigen. Bijvoorbeeld omdat je je in de ogen van de ‘exposer(s)’ niet netjes hebt gedragen. Soms wordt de foto of video ook naar je familieleden, vrienden en/of bijvoorbeeld werkgever gestuurd.

Het gebeurt ook dat iemand een naaktfoto van jou ontvangt en die verder deelt, om erbij te horen. Vaak staat iemand hierbij niet stil bij de gevolgen die dit voor jou kan hebben.

Exposen kan grote gevolgen hebben. Zo kun je als jongen zoenend te zien zijn met een jongen terwijl je nog niet uit de kast bent. Of kan er een filmpje van je gedeeld zijn dat de familie-eer zou beschadigen, met eergelateerd geweld tot gevolg.

Wat is photoshop-sexting en wat zijn deepfakes?

Photoshop-sexting is het delen van een sexy foto of video die is bewerkt, zodat het lijkt of jij erop staat. Zo is je hoofd bijvoorbeeld met het programma Photoshop op het blote lichaam van iemand anders geplaatst. Of is er een video gemaakt met behulp van ‘deepfake’.

Deepfakes zijn nepvideo’s die met software zijn bewerkt en heel echt lijken. Het lijkt dan alsof iemand iets zegt of doet, terwijl dit helemaal niet zo is. Als het om sexy beelden gaat, noemen we het ook wel ‘deepnudes’.

Ook bij deze vormen van online seksueel misbruik kan het doel zijn om je goede naam te beschadigen. Ook kan je met Photoshop-sexting en deepfakes worden bedreigd en afgeperst.

Presentatrice Welmoed Sijtsma ontdekte dat er een deepfake van haar was gemaakt. Ze maakte hier een programma over dat je via de website van NPO Start kunt zien.

Meer weten over deepfakes en de gevaren hiervan? Je leest het hier.

Wat is grooming?

Grooming wordt ook wel ‘digitaal kinderlokken’ genoemd. Grooming betekent dat iemand online je vertrouwen probeert te winnen, met online of offline seksueel misbruik als doel. Hierbij geeft de groomer je veel aandacht en complimenten. Soms probeert de groomer ook in echt af te spreken, door je over te halen of door je te dwingen.

Bij grooming liegt de dader vaak over zijn of haar leeftijd. De groomer is bijvoorbeeld een volwassene die doet alsof hij of zij jonger is dan 18 jaar. Maar de groomer is steeds vaker zelf ook minderjarig.

Een voorbeeld is het verhaal van Sarah, die op 15-jarige leeftijd na online contact naar een huis gelokt werd. De jongen die eerst zo aardig leek, had een pistolen zei dat ze met meerdere mannen seks moest hebben. Hij dreigde haar dood te schieten als ze dit niet zou doen. Haar hele verhaal lees je op de website van RTL Nieuws.

Meer weten over grooming en wat je hier tegen kunt doen? Lees het hier.