Online seksueel misbruik: betekenis, vormen en voorbeelden

Bij sexting-misbruik wordt een sexy foto of video van jou zonder jouw toestemming online gedeeld, via internet of een app.

Een foto of video die online staat, is vaak heel moeilijk van het internet te verwijderen. De foto/video staat vaak snel op meerdere plekken online en kan jaren later ineens weer ergens te zien zijn. Sexting-misbruik kan grote gevolgen hebben voor wie het wordt aangedaan. Direct na het sexting-misbruik, maar ook later nog.

Een voorbeeld van sexting-misbruik:

Je stuurt in vertrouwen een naaktfoto of naaktfilmpje naar je vriendje. Zonder het jou te vragen, deelt hij het met zijn vrienden via WhatsApp. Op hun beurt sturen deze vrienden het weer door aan hun vrienden.

Ook Jantine Jongebloed kreeg te maken met sexting-misbruik, ze was toen 16 jaar. Ongevraagd werd haar naaktfoto online gedeeld en deze ging al heel snel de hele school rond. Ze schreef het boek ‘Wie zette mijn naaktfoto’s online?’ Op onze website (Fonds Slachtofferhulp) lees je haar hele verhaal.

Dreigt iemand jouw sexy foto of video online te delen, als je niet doet wat hij of zij vraagt? Dan heb je te maken met sextortion. Vaak is de dader uit op geld. Iemand kan bijvoorbeeld dreigen de foto naar je ouders of baas te sturen, als je geen geld overmaakt.

Een voorbeeld van sextortion is het verhaal van Myriam (haar hele verhaal lees je op onze website WTFFF!?). Via Instagram leerde ze een leuke jongen kennen en ze werd verliefd. Hij verkocht de naaktfoto’s die ze hem in vertrouwen had gestuurd, aan zijn vrienden. En dreigde dat als ze niet meer foto’s stuurde, hij de foto’s online en met haar familie zou delen.

Een belangrijke tip bij sextortion is om er niet in mee te gaan. Je weet namelijk nooit zeker of je foto of video niet toch gedeeld wordt. Lees meer over wat je kunt doen als je met sextortion te maken hebt.

Exposen is het zonder toestemming online delen van je naaktfoto of naaktfilmpje, samen met je persoonlijke gegevens. Denk aan je naam, telefoonnummer en/of adres. Of samen met een roddel over jou.

Iemand doet dit meestal om je goede naam te beschadigen. Bijvoorbeeld omdat je je in de ogen van de ‘exposer(s)’ niet netjes hebt gedragen. Soms wordt de foto of video ook naar je familieleden, vrienden en/of bijvoorbeeld werkgever gestuurd.

Het gebeurt ook dat iemand een naaktfoto van jou ontvangt en die verder deelt, om erbij te horen. Vaak staat iemand hierbij niet stil bij de gevolgen die dit voor jou kan hebben.

Exposen kan grote gevolgen hebben. Zo kun je als jongen zoenend te zien zijn met een jongen terwijl je nog niet uit de kast bent. Of kan er een filmpje van je gedeeld zijn dat de familie-eer zou beschadigen, met eergelateerd geweld tot gevolg.

Grooming wordt ook wel ‘digitaal kinderlokken’ genoemd. Grooming betekent dat iemand online je vertrouwen probeert te winnen, met online of offline seksueel misbruik als doel. Hierbij geeft de groomer je veel aandacht en complimenten. Soms probeert de groomer ook in echt af te spreken, door je over te halen of door je te dwingen.

Bij grooming liegt de dader vaak over zijn of haar leeftijd. De groomer is bijvoorbeeld een volwassene die doet alsof hij of zij jonger is dan 18 jaar. Maar de groomer is steeds vaker zelf ook minderjarig.

Een voorbeeld is het verhaal van Sarah, die op 15-jarige leeftijd na online contact naar een huis gelokt werd. De jongen die eerst zo aardig leek, had een pistolen zei dat ze met meerdere mannen seks moest hebben. Hij dreigde haar dood te schieten als ze dit niet zou doen. Haar hele verhaal lees je op de website van RTL Nieuws.

Meer weten over grooming en wat je hier tegen kunt doen? Lees het hier.

Ook bij wraakporno zet iemand een sexy foto of video van jou online om je goede naam te beschadigen. De dader van wraakporno is bijvoorbeeld een boze ex-partner. Maar deze vorm van online seksueel misbruik wordt soms ook gepleegd door een andere bekende, of door een onbekende (hacker).

Een voorbeeld van wraakporno door een onbekende is het verhaal van Nova. Zij werd maandenlang bedreigd en afgeperst door iemand die haar foto’s had gehackt. Haar verhaal en hoe ze hielp om de dader te laten oppakken, lees je op de website van RTL Nieuws.

Photoshop-sexting is het delen van een sexy foto of video die is bewerkt, zodat het lijkt of jij erop staat. Zo is je hoofd bijvoorbeeld met het programma Photoshop op het blote lichaam van iemand anders geplaatst. Of is er een video gemaakt met behulp van ‘deepfake’.

Deepfakes zijn nepvideo’s die met software zijn bewerkt en heel echt lijken. Het lijkt dan alsof iemand iets zegt of doet, terwijl dit helemaal niet zo is. Als het om sexy beelden gaat, noemen we het ook wel ‘deepnudes’.

Ook bij deze vormen van online seksueel misbruik kan het doel zijn om je goede naam te beschadigen. Ook kan je met Photoshop-sexting en deepfakes worden bedreigd en afgeperst.

Presentatrice Welmoed Sijtsma ontdekte dat er een deepfake van haar was gemaakt. Ze maakte hier een programma over dat je via de website van NPO Start kunt zien.

Meer weten over deepfakes en de gevaren hiervan? Je leest het hier.