Deepfakes: wat zijn het?

Deepfake of deepfakes is een verzamelnaam voor beelden, geluiden en teksten die door kunstmatige intelligente software worden gecreëerd. Vaak spreken we over nepvideo’s of nepfoto’s die van een persoon zijn gemaakt, waarin iemand iets doet of zegt wat ze in werkelijkheid nooit hebben gedaan of gezegd.

Deepfakes: hoe werkt het?

De techniek die achter de deepfakes zit bestaat al een tijdje. Denk bijvoorbeeld aan de gezichtsfilters die je kunt toepassen op apps als Instagram en Snapchat. De app herkent jouw gezicht, kan als het ware zien waar je ogen, neus en mond zitten, en er verschijnt een passend filter rondom je gezicht. Bijvoorbeeld een filter waarop je een dierengezicht krijgt, of waarmee je jonger of ouder gemaakt kan worden.

Deze techniek heet deep learning en bestaat uit kunstmatige intelligente software. Met deze techniek zijn computers door middel van het bestuderen van grote datasets met foto’s getraind om gezichtskenmerken te herkennen en deze ook te manipuleren. Dit is door de jaren heen snel ontwikkeld, waardoor er steeds beter lijkende nepfoto’s en filmpjes gemaakt worden. Doordat monden beter meebewegen bij de gesproken tekst en computers getraind kunnen worden op het herkennen van iemands stem, is het steeds makkelijker geworden om iemand iets te laten zeggen wat diegene in werkelijkheid nooit heeft gezegd.

Wat is het gevaar van deepfakes?

De software waarmee dit materiaal wordt gemaakt, ontwikkelt zich erg snel waardoor het steeds lastiger wordt om nepmateriaal van echt materiaal te onderscheiden. Toch is het gebruik van deepfakes niet per definitie een gevaar. Denk bijvoorbeeld aan het inzetten van deze technologie in de productie van films en series. Acteurs kunnen met deze techniek jonger of ouder gemaakt worden of al overleden acteurs krijgen een rol in een nieuwe film (die ze dus eigenlijk nooit echt hebben gespeeld).

Ook bij rouwverwerking wordt de techniek ingezet. Oude beelden van een overledene kunnen digitaal tot leven worden gebracht. Door de inzet van een stemacteur kan een nabestaande een gesprek voeren met de overledene wat kan helpen bij de verwerking van het verlies.

Toch wordt het manipuleren van beelden ook op verkeerde manieren ingezet, bijvoorbeeld om nepnieuws te verspreiden. Beelden van politici worden gemanipuleerd om hen dingen te laten zeggen die ze nooit echt hebben gezegd. Er wordt dan misleidende informatie verspreid. Dit kan grote gevolgen met zich meebrengen, bijvoorbeeld wanneer er tijdens verkiezingstijd nepvideo’s van politici rondgaan die sommigen toch geloven waardoor zij beïnvloed worden om anders te stemmen.