Betekenis deepfakes: wat zijn het?
Helaas verzinnen oplichters steeds meer manieren om ons voor de gek te houden. Een vorm van oplichting of misbruik die steeds vaker voorkomt is 'deepfakes'. In dit artikel leggen we je precies uit wat een deepfake is, hoe je een deepfake herkent en wat je kan doen als jij slachtoffer bent van een deepfake.
Wat is een deepfake?
Deepfake of deepfakes is een verzamelnaam voor beelden, geluiden en teksten die door kunstmatige intelligente software worden gecreëerd. Vaak spreken we over nepvideo’s of nepfoto’s die van een persoon zijn gemaakt, waarin iemand iets doet of zegt wat ze in werkelijkheid nooit hebben gedaan of gezegd.
Deepfakes: hoe werkt het?
De techniek die achter de deepfakes zit bestaat al een tijdje. Denk bijvoorbeeld aan de gezichtsfilters die je kunt toepassen op apps als Instagram en Snapchat. De app herkent jouw gezicht, kan als het ware zien waar je ogen, neus en mond zitten, en er verschijnt een passend filter rondom je gezicht. Bijvoorbeeld een filter waarop je een dierengezicht krijgt, of waarmee je jonger of ouder gemaakt kan worden.
Snel ontwikkeld
Deze techniek heet deep learning en bestaat uit kunstmatige intelligente software. Met deze techniek zijn computers door middel van het bestuderen van grote datasets met foto’s getraind om gezichtskenmerken te herkennen en deze ook te manipuleren. Dit is door de jaren heen snel ontwikkeld, waardoor er steeds beter lijkende nepfoto’s en filmpjes gemaakt worden. Doordat monden beter meebewegen bij de gesproken tekst en computers getraind kunnen worden op het herkennen van iemands stem, is het steeds makkelijker om iemand iets te laten zeggen wat diegene in werkelijkheid nooit heeft gezegd.
Hulp bij online seksueel misbruik
Via deze pagina vind je verhalen van anderen waarin je je misschien herkent. (Mogelijke) gevoelens van schaamte en schuld kunnen hierdoor minder worden. En je ontdekt hoe je met lotgenoten in contact komt.
Robin maakte online shaming mee en leert nu anderen over victim blaming
Lees het verhaal van RobinZijn deepfakes gevaarlijk?
De software waarmee deepfakes worden gemaakt, ontwikkelen zich erg snel waardoor het steeds lastiger wordt om nepmateriaal van echt materiaal te onderscheiden. Toch is het gebruik van deepfakes niet per definitie een gevaar. Denk bijvoorbeeld aan het inzetten van deze technologie in de productie van films en series. Acteurs kunnen er door deze techniek jonger of ouder gemaakt uitzien of al overleden acteurs krijgen een rol in een nieuwe film (die ze dus eigenlijk nooit echt hebben gespeeld).
Rouwverwerking en deepfakes
Ook bij rouwverwerking worden deepfakes ingezet. Oude beelden van een overledene kunnen digitaal tot leven worden gebracht. Door de inzet van een stemacteur kan een nabestaande een gesprek voeren met de overledene wat kan helpen bij de verwerking van het verlies.
Misleidende informatie door deepfakes
Toch wordt het manipuleren van beelden ook op verkeerde manieren ingezet, bijvoorbeeld om nepnieuws te verspreiden. Beelden van politici worden gemanipuleerd om hen dingen te laten zeggen die ze nooit echt hebben gezegd. Er wordt dan misleidende informatie verspreid. Dit kan grote gevolgen hebben, bijvoorbeeld wanneer er tijdens verkiezingstijd nepvideo’s van politici rondgaan. Sommige mensen geloven dit en worden vervolgens beïnvloed om anders te stemmen dan ze van plan waren.
Meeste deepfakes binnen porno
De meest voorkomende vorm van deepfakes is te vinden binnen de internetporno. Uit een rapport van Deeptrace blijkt dat het in 96 procent van alle deepfakes gaat om gemanipuleerde video’s waarin mensen ongewild te zien zijn in pornografisch materiaal. De gezichten van de actrices in dit materiaal worden vervangen door gezichten van andere vrouwen die daar geen toestemming voor hebben gegeven. In dit geval spreken we ook wel van 'deep nudes'. Dit overkomt niet alleen bekende mensen, maar ook doodgewone vrouwen. Het kan enorm vernederend, intimiderend en schadelijk zijn wanneer je op deze manier wordt afgebeeld en het materiaal ook terecht komt bij mensen die dichtbij je staan.
Hoe herken je deepfakes?
Als je twijfelt of materiaal dat je hebt gezien echt of nep is kun je naar een aantal signalen kijken om nepmateriaal te herkennen. Ten eerste kun je letten of het beeld natuurlijk op je overkomt. Beweegt de mond normaal, hoe ziet het knipperen van de ogen eruit, en kloppen de lichaamsbewegingen met de beweging van het hoofd. Ook kan een vervaging van de beeldkwaliteit een teken zijn dat het materiaal is bewerkt. Daarnaast is het altijd goed om te kijken naar de bron van het materiaal. Als je de afzender niet kent, kun je kijken of je hier meer informatie over kunt vinden. Mocht je weinig of geen betrouwbaar lijkende informatie vinden dan is dit ook een reden om te twijfelen over de echtheid van het materiaal.
Wat kan je doen als je slachtoffer bent van deepfakes?
Wanneer je zelf te maken hebt met een situatie waarin er nepmateriaal van jou verspreid wordt kun je hier melding van maken en hulp inschakelen. Een organisaties die bijvoorbeeld gespecialiseerd is in onder andere het verwijderen van nepmateriaal of seksueel getint beeldmateriaal, is Helpwanted. Ben je op zoek naar informatie over online seksueel misbruik, of het op een andere manier misbruiken van beeldmateriaal? Of heb je te maken met een vorm van online seksueel misbruik en ben je op zoek naar hulp? Ga dan naar deze pagina op SlachtofferWijzer. Ken je iemand die te maken heeft met misbruik van beeldmateriaal en wil je hem of haar graag steunen? Ga dan naar onze pagina speciaal voor naasten.
Aangifte doen van deepfakes
Dat er iemand een deepfake van jou heeft gemaakt kan diepe sporen nalaten, bovendien is het strafbaar. Daarom kan je hier aangifte van doen. Aangifte doen is niet verplicht, maar het kan er wel voor zorgen dat de dader dezelfde fout niet nog een keer maakt in de toekomst. Hieronder vind je meer informatie over hoe je aangifte doet.
Lees verder
Vertel ons wat je vindt van deze website