Wat is psychische mishandeling en is het strafbaar?

Psychische mishandeling, ook wel emotioneel of psychisch geweld genoemd, is een ernstige vorm van mishandeling. Denk aan vernedering, isolatie, manipulatie of constante kritiek. Psychische mishandeling kan net zo schadelijk zijn als lichamelijk geweld, ook al zijn er geen zichtbare wonden. Toch is psychisch geweld in Nederland nog niet strafbaar. We leggen je uit hoe het zit.

Psychisch geweld kan vele vormen aannemen en is vaak subtiel genoeg om te worden vermomd als normaal gedrag. Een paar voorbeelden:

Impact psychisch geweld op slachtoffers

De gevolgen van psychisch geweld kunnen diepgaand en blijvend zijn. Slachtoffers kunnen lijden aan een scala aan fysieke en mentale gezondheidsproblemen, waaronder depressie, angst, posttraumatische stressstoornis (PTSS) en een laag zelfbeeld. Omdat psychisch geweld vaak geleidelijk begint en toeneemt, kunnen slachtoffers soms twijfelen aan de ernst van de situatie of de juistheid van hun gevoelens.

Is psychische mishandeling strafbaar?

Psychische mishandeling is in Nederland (nog) niet expliciet apart strafbaar. Daders worden vooral vervolgd als het gebeurt in combinatie met fysiek of seksueel geweld. Dit betekent dat ouders, verzorgers, trainers of onderwijzers kinderen gedurende hun jeugd dagelijks kunnen treiteren, intimideren en bedreigen. Zonder enige strafrechtelijke consequentie. Dit probleem speelt niet alleen bij kindermishandeling. Ook bij partnergeweld wordt de psychische en emotionele kant van het geweld onderbelicht in het strafproces. Aangifte wordt vaak pas gedaan wanneer er ook sprake is van fysiek geweld.

Aantoonbaar maken psychisch geweld

Betekent dit dan nu dat daders van psychische mishandeling makkelijk mee weg kunnen komen? Theoretisch valt psychische mishandeling in het Wetboek van Strafrecht onder mishandeling. Maar hoe maak je psychische mishandeling aantoonbaar? In het geval van partnergeweld adviseert de politie slachtoffers om concreet bewijsmateriaal te verzamelen, in de vorm van filmpjes of tekstberichten. Voor kinderen een ondoenlijke opgave.

Beschermende wetten

Hoewel psychisch geweld dus niet altijd als een aparte strafbare daad wordt behandeld, kunnen bestaande wetten toch uitkomst bieden. Zoals de wetsartikelen waarin stalking en huiselijk geweld strafbaar zijn gesteld. Het is belangrijk om te beseffen dat wetten en interpretaties in de loop van de tijd kunnen veranderen. Daarom is het verstandig om juridisch advies in te winnen als je te maken hebt met psychisch geweld.

Wetsartikel stalking

Door het wetsartikel waarin stalking strafbaar is gesteld, kunnen strafrechtelijke stappen worden genomen tegen de dader voor lastigvallen, stalking of intimidatie.

Wetsartikel huiselijk geweld

Het wetsartikel waarin huiselijk geweld strafbaar is gesteld, is bedoeld voor situaties waarin geweld plaatsvindt tussen mensen in een huiselijke omgeving, zoals partners, familieleden of huisgenoten. Dit geweld kan zowel fysiek als psychisch van aard zijn. Het artikel biedt bescherming aan slachtoffers en kan maatregelen opleggen aan de dader, zoals een verbod op contact of tijdelijke verwijdering uit de woning.

Steun, hulp en erkenning voor slachtoffers

Slachtoffers van psychisch geweld kunnen ernstige emotionele en mentale problemen krijgen. Het is van groot belang dat zij de juiste steun en hulp krijgen om te herstellen. Door het psychisch geweld expliciet te benoemen en strafbaar te maken, gaat er ook een preventieve werking vanuit én krijgen ook de slachtoffers van deze zware vorm van mishandeling, erkenning.