Stealthing: betekenis, gevolgen en strafbaarheid

‘Stealthing’ betekent: gedwongen onveilige seks. De term is in Nederland nog niet zo bekend. Ook niet bij huisartsen, politie of in de juridische wereld. Toch is het al in een aantal landen strafbaar, en sinds kort gelukkig ook in Nederland. We leggen uit wat stealthing precies inhoudt, welke gevaren en gevolgen het heeft, en wat je kunt doen als het jou overkomt.

Wat is stealthing?

Stealthing is het hebben van gedwongen onveilige seks. Normaal gesproken vindt de seks vrijwillig plaats en maak je samen vooraf afspraken over of je wel of niet een condoom of andere voorbehoedsmiddelen gebruikt. Bij stealthing doet iemand stiekem en ongemerkt iets met het condoom waardoor de seks toch onveilig is. Zoals het condoom doorprikken, of net voor of tijdens de seks afdoen. Stealthing gebeurt zonder medeweten of toestemming van de sekspartner, en is daarom een vorm van seksueel geweld. Daders en slachtoffers kunnen zowel man zijn als vrouw.

Stealthing lijkt voor sommigen wellicht onschuldig. Geregeld krijgen slachtoffers te maken met victim blaming. Zo krijgen ze van naasten vaak te horen dat ze hadden moeten opmerken dat het gebeurde (‘Zoiets voel je toch?’), terwijl dit meestal niet zo is. Of wordt de gebeurtenis (zoals ook vaak door de dader zelf) gebagatelliseerd. Toch kan stealthing voor een slachtoffer grote gevolgen hebben. Denk aan een soa of een ongewenste zwangerschap. Daarom wordt stealthing in steeds meer landen strafbaar.

Waarom is stealthing gevaarlijk?

De gevolgen van stealthing kunnen voor het slachtoffer niet alleen vervelend, maar ook levensbepalend en/of gevaarlijk zijn. Het hebben van onveilige seks kan onder meer leiden tot seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s). Denk aan het levensbedreigende hiv-virus, of het humaan papillomavirus (wat kan leiden tot baarmoederhalskanker).

Ook mentaal en emotioneel kan het een klap zijn. Seks is iets dat plaatsvindt op basis van vertrouwen. Bij stealthing wordt dit vertrouwen geschaad, omdat het zonder toestemming en medeweten gebeurt. Dit maakt het mogelijk dat stealthing voor sommige slachtoffers even heftig voelt als een verkrachting. Het brengt bovendien veel onzekerheid met zich mee: je weet niet of de sekspartner in kwestie dit ook bij anderen heeft gedaan, waardoor de kans op een soa nog groter is. Ook is het niet altijd duidelijk dat het is gebeurd.

Sommige daders komen er (achteraf) open en zonder schaamte voor uit. Bijvoorbeeld als de dader na de seks zelf aangeeft dat er een morning-afterpil moet worden gehaald. Anderen verzinnen een smoes en zeggen bijvoorbeeld dat het condoom zou zijn gescheurd. Geeft een dader helemaal niets aan en weet het slachtoffer van niets (of neemt hij of zij bij twijfel geen actie), dan kunnen de gevolgen van stealthing pas erg laat duidelijk worden. Behandeling daarvan wordt hierdoor lastiger, en soms zelfs onmogelijk.

Misverstanden over onveilige seks

Met onveilige seks wordt bedoeld: seks zonder voorbehoedmiddel. Over de gevaren hiervan bestaan nog veel misverstanden, met name onder jongeren. Volgens het onderzoek ‘Seks onder je 25e‘ weet 24% van de meiden niet dat je van sommige soa’s onvruchtbaar kunt worden. En is 37% van de jongens ervan overtuigd dat de kans op soa’s minder groot is als je je goed wast.

Hoewel de meeste soa’s goed te genezen zijn, zijn er ook nog steeds een aantal waar (nog) geen (goede) behandeling voor bestaat. Het gevaar is ook dat het niet altijd duidelijk is dát je een soa hebt. Zo krijg je van chlamydia bijvoorbeeld geen klachten, maar kan het wel tot onvruchtbaarheid leiden. Het is daarom altijd goed om je bij enige twijfel, ook zonder klachten, te laten checken op de aanwezigheid van soa’s.

Onveilige seks kan ook een ongewenste zwangerschap tot gevolg hebben, zowel voor een vrouwelijk als voor een mannelijk slachtoffer. Het is voor een vrouwelijk slachtoffer raadzaam zo snel mogelijk een morning-afterpil te nemen, want de effectiviteit daarvan hangt af van hoe snel de pil genomen wordt.

Je kunt je voorstellen dat als een slachtoffer van stealthing niet weet dat het heeft plaatsgevonden, dit extra grote gevolgen kan hebben op zijn of haar leven en gezondheid.

Is stealthing strafbaar?

Gelukkig is stealthing sinds kort strafbaar in Nederland. Er is zelfs al iemand veroordeeld tot 3 maanden gevangenisstraf.

Omdat het lastig te bewijzen is dat het heeft plaatsgevonden, kan het voor slachtoffers een uitdaging zijn aangifte te doen. Toch is het aan te raden dit wel altijd te doen. Hoe bekender de term wordt bij politie en juristen, hoe sneller het in heel Nederland serieus wordt aangepakt.

Help, ik heb ongewild onveilige seks gehad. Wat kan ik doen?

Heb jij te maken met stealthing? Weet dat het niet jouw schuld is dat dit is gebeurd. En dat je er niet alleen voor staat.

Het is heel normaal als je het niet doorhad. Als jouw sekspartner het condoom heeft afgedaan of doorgeprikt, is dit heel vaak niet te voelen.

Het kan zijn dat je wel een onderbuikgevoel had, maar er de vinger niet op kon leggen. Veel slachtoffers wuiven dit weg, omdat ze geen reden zien om aan iemand te twijfelen. En/of omdat ze hebben gezien dat het condoom wel werd omgedaan, of er niets mis mee leek.

Heb je toch het idee, of weet je zeker, dat je slachtoffer bent van stealthing? Dan sta je er niet alleen voor. Je kunt voor hulp en advies terecht bij Centrum Seksueel Geweld. Laat je ook altijd testen op eventuele soa’s. En neem, als je een vrouwelijk slachtoffer bent, de mogelijke stappen om een ongewenste zwangerschap te voorkomen.