De kracht van herstelrecht

Toine Bakermans beroofde in zijn leven ruim zestig banken en zat daardoor in totaal bijna twintig jaar in de gevangenis. Vijftien jaar geleden besloot hij zijn verleden als bankrover achter zich te laten, nu is hij kunstenaar, docent beeldende kunst en begeleider bij de Nieuwe Kans in Rotterdam. Hij is een voorbeeld van herstelrecht: criminelen die hun verleden achter zich willen laten. Toine vertelt erover.

PTSS bij slachtoffers

Toine vertelt verder: “De afgelopen drie jaar ben ik meer over mijn slachtoffers na gaan denken en besef ik wat ik mensen heb aangedaan. Ik heb spijt van wat ik heb aangericht. Een van de jongens die ik ken van De Nieuwe Kans woont bij me in de buurt en rijdt regelmatig met mij mee. Zijn vader is crimineel waardoor het hele gezin steeds moest verhuizen en vreesde voor het leven. Die jongen heeft daardoor PTSS. Dat verschilt niet zo veel met wat ik mensen heb aangedaan. Zo komen er steeds meer dingen op m’n pad waardoor ik denk: het is eigenlijk niet zo netjes wat ik gedaan heb.”

Drie jaar geleden kreeg Toine ook een berichtje via Facebook van een slachtoffer dat indruk maakte. “Ze had een interview van me gelezen en vroeg zich af of ik nog wel eens aan de slachtoffers dacht. Ik heb haar teruggemaild dat ik er nu spijt van had, maar ik heb niets meer van haar gehoord. Dat vind ik wel jammer.”

Excuus aanbieden aan slachtoffers

Herstelrecht is een manier om slachtoffers de mogelijkheid te geven aan de dader te vertellen wat de daad met hen gedaan heeft. Bij herstelrecht willen slachtoffers dat de schade wordt hersteld en de dader de gevolgen van zijn gedrag inziet. Wat veel slachtoffers uiteindelijk graag willen, is dat de dader hen laat weten dat diegene spijt heeft van wat er is gebeurd.

Wees geen lafaard

Toine wil dat mensen geen lafaard zijn: “Dat probeer ik nu ook mee te geven aan de mensen waarmee ik werk bij De Nieuwe Kans. Weet wat je doet en wie je het allemaal aandoet. Ik laat ze nadenken over wat het doet met hun familie, bijvoorbeeld een klein broertje of zusje. Wat zouden die ervan vinden als zij weten dat jij dit doet. Dat is pijnlijk. Vaak lopen ze boos weg, maar meestal komen ze later terug. Ik laat ze merken dat criminaliteit geen zin heeft. Van mij nemen ze deze kritiek aan. Je moet ze leren te vertrouwen in zichzelf. En als je de kans krijgt om mee te werken aan herstelrecht, om in gesprek te gaan met een slachtoffer, doe dat dan ook. Wees dan geen lafaard. Het kan niet alleen het leven van het slachtoffer veranderen, maar ook dat van jou.”

Perspectief Herstelbemiddeling begeleidt het contact tussen plegers en slachtoffers.